Prva konferencija žena sa invaliditetom pod nazivom „Žene sa invaliditetom u globalnom ženskom pokretu u Bosni i Hercegovini“ održana je 6. marta 2015. godine u Banja Luci. Konferenciju je organizovala Humanitarna organizacija Partner iz Banja Luke, uz podršku TASCO projekta u Bosni i Hercegovini.
Na konferenciji su učestvovali predstavnici Agencije za ravnopravnost spolova Bosne i Hercegovine, Gender centra Repbulike Srpske, Gender centra Federacije Bosne i Hercegovine, Ženske Mreže Bosne i Hercegovine, Fondacije Cure, Udruženja omladine sa invaliditetom INFOPART, Udruženja žena sa invaliditetom „Impuls“, Vijeća za osobe sa invaliditetom pri Savetu ministara Bosne i Hercegoine i drugi.
Prema Izvještaju o položaju žena sa invaliditetom, koje su sprovele sociološkinja Tanja Mandić Đokić i pravnica Vera Bošković, društvo ne prepoznaje i minorizuje ulogu žene sa invaliditetom u društvenom, roditeljskom i ekonomskom životu. Žene sa invaliditetom nisu prepoznate kao resurs društva, što sve negativno utiče na formiranje samosvesti.
Žene sa invaliditetom su u 2013. i 2014. godini održale dva foruma na nivou Bosne i Hercegovine i na oba su konstatovale da se u odnosu na druge organizacije žena, udruženja žena sa invaliditetom još uvek ne prihvataju dovoljno i ne uvažavaju kao ravnopravne, te ih uglavnom tretiraju kao korisnice usluga udruženja žena. „Stav koji i nesvesno izražavaju druge organizacije žena je više milosrdan, nego baziran na ljudskim pravima. Da bi to promenili, treba ostvariti bolje kontakte sa tim udruženjima, pa je zbog toga ova konferencija i organizovana“, istakli su organizatori.
Osnovni ciljevi Konferencije su ukazivanje na pitanja dvostruke diskriminacije žena sa invaliditetom, na rodnoj osnovi i na osnovi invaliditeta, te podsticanje dijaloga i saradnje između ključnih aktera i nosilaca promena: Mreže žena sa invaliditetom, Ženske mreže Bosne i Hercegovine, drugih ženskih organizacija, odgovornih institucija, gender centara i istaknutih aktivistkinja. Pored toga, cilj konferencije je da doprinese prepoznavanju žene sa invaliditetom od strane Ženske mreže kao ravopravnih članica te mreže.
Pravnica Vera Bošković iz Udruženja za omladinu sa invaliditetom „InfoPart“, kaže da su na konferenciji bile prisutne žene iz različitih sektora, sa ili bez invaliditeta, što je veoma dobro za jedan dijalog. „Na konferenciji sam imala ulogu da predstavim dostignuća žena sa invaliditetom u oblasti aktivizma. Prezentovala sam stavove o položaju žena sa invaliditetom, kao i naše stavove koje smo doneli na forumima i radionicama koje smo tokom prethodne tri godine sprovodili. Neki od osnovnih zaključaka su da se žene sa invaliditetom moraju i dalje edukovati po pitanju svojih prava, da moraju mnogo jače istupati u pokretima osoba sa invaliditetom i njihovim organizacijama, te da moraju mnogo više pristupati udruženjima žena uopšte da bi se njihov glas više čuo“; izjavila je za portal BUKA Vera Bošković. „Ključne smo mi, ključno je naše delovanje, ali i druge žene koje su već pokrenule razne akcije i koje su u prethodnom desetogodišnjem periodu ipak uspjele da se izbore za određene gender akcione planove, Zakone o ravnopravnosti polova, različite strategije i akcione planove za sprovođenje tih strategija. Važna je aktivnost i drugih žena, aktivistkinja iz drugih nevladinih organizacija. A svi zajedno trebali bismo vršiti pritisak na vladine organizacije, gender centre, Agenciju za ravnopravnost polova i resorna ministarstva“; istiakla je Vera Bošković.
Žena sa invaliditetom, Vanja Čolić, rekla je da se na organizaciju prve zajedničke konferencije čekalo jer žene sa invaliditetom nisu bile toliko osnažene da bi mogle da shvate da one pripadaju Ženskoj mreži, odnosno da su na prvom mestu žene. „Mi smo svesne dvostruke diskriminacije žena sa invaliditetom. Žene su diskriminisane na osnovu pola i na osnovu invaliditeta. Ranije smo se mi verovatno više fokusirale na svoj invaliditet i da na tom polju ostvarimo svoja prava. Međutim, vremenom, kroz uključenost u razna udruženja i organizacije, polako se pomerao taj fokus prema pravima žena, jer su se neke žene sa invaliditetom već izdvojile kao buduće liderke u pokretu žena. Tada smo shvatile da moramo da se uhvatimo u koštac sa problemom, odnosno sa spoznajom da smo mi prvo žene“. „Jako je loš položaj osoba sa invaliditetom generalno, a žena sa invaliditetom je još lošiji. Sama činjenica da u Banja Luci imamo jednu ginekološku stolicu koja je prilagođena za žene sa invaliditetom govori sve o njihovom položaju i koliko se razmišlja o potrebama ovih žena. Nisam sigurna da u Republici Srpskoj igde više postoji takva stolica, a u Banja Luci je ona nabavljena tek pre dve godine“, kaže Vanja Čolić.
Tekst pripremila Veronika Mitro
Izvori:
Žene sa invaliditetom u BiH dvostruko diskriminisane, Maja Isović, buka, 07.03.2015.
Banja Luka domaćin prve konferencije: Žene sa invaliditetom dvostruko diskriminisane, V. Stevanović, Dnevni avaz, 6.3.2015.
