Stanovanje bez barijera omogućeno je pridržavanjem propisa iz EU norme 18025. To znači da ljudi svih starosnih dobi, ljudi sa individualnim telesnim sposobnostima, ograničenjima ili osobe invaliditetom mogu koristiti objekat samostalno, bez tuđe pomoći. Prednost takvog projektovanja leži u tome da se stan, zajedno sa stambenim okruženjem, odnosno celokupni životni prostorom oblikuje tako preventivno flekibilno da se i osobe sa različitim vrstama invalititetom mogu živeti i funkcionisati nezavisno.
Osnove projektovanja stanova, u kojima ljudi sa individualnim ograničenjima i osobe sa invaliditetom (izuzevši korisnike invalidskih kolica) mogu živeti neyavisno i bez tuđe pomoći, sadržane su u EU normi 18025, deo 2. Posebno se to odnosi za osoba s oštećenjima vida i osobama s oštećenjima sluha, stariju populaciju, i na osobe s poteškoćama u kretanju tj. na korisnike invalidskih kolica, decu i odrasle. Veličine prostorija nisu propisane normama, nego su za sve delove nameštaja i opreme definisane slobodne površine za kretanje. Izuzetak predstavlja dodatni dnevni boravak za osobe sa invaliditetom veličine od 12 m2 (alternativno i 15 m2 površine stanovanja), najmanje širine od 270 cm, koja je utvrđena i zakonom o stanogradnji.
Najvažniji principi, koje treba svakako uzeti u obzir kako kod novogradnje tako i kod moderniziranja postojećih objekata:
- Pomoćna sredstva i rukohvati; već prema potrebama, učvršćeni na odgovorajućim visinama
- Zidovi, hodnici i ulazna vrata s povećanom akustičkom zaštitom prema EU normi 4109
- Mesto za sedenje u slobodno vreme (balkon, loža); najmanje 4,5 m2 s površinom kretanja od 150×150 cm, istaci od visine od 60 cm prozirni
- Prozori; dostupni bez prepreka, bez vibracijskih krila, u prizemju po mogućnosti sa zaštitom od provale
- Podne obloge; da nisu podložne klizanju, čvrsto postavljene, elektrostatičke zamjena materijala može služiti kao pomoć pri orijentaciji
- Pomoćni elementi; (npr. kuhinjski elementi, kvaka na vratima, sanitarne armature, frizider, kvake za otvaranje prozora i sl), bez oštrih ivica, uvek postavljeni na visini od 85 cm (bočni razmak od zidova i uređaja najmanje 50 cm).
- Grejanje; u datim slučajevima predviđeno grejanje preko cele godine, ventili radijatora na visini od 40 cm do 85 cm
- Televizijski i radio uređaji: priključci za televizor i radio u svim prostorijama dnevnog boravka , uređaji za otvaranje vrata u kombinaciji s telefonskim uređajima za vrata, priključci za telefon
Električne instalacije trebaju biti planirane tako da se može instalirati komforno upravljanje, jednostavno za rukovanje, koje štedi energiju, prilagođeno ukućanima i njihovim individualnim potrebama. To upravljanje preuzima pokretanje, postrojenja za grejanje, aktiviranje rasvete itd. te ih međusobno povezuje. Mora biti osigurana mogućnost daljinskog upravljanja i telekomunikacija spolja i iznutra. Moderna sistemska tehnika objekata s ugrađenim bus-uređajima nudi širok spektar mogućnosti i daje neprocenjiv doprinos stanovanju bez barijera.
Stanovi za korisnike invalidskih kolica
Osnove projektovanja stanova, u kojima žive osobe s teškim oštećenjima i korisnici električnih invalidskih kolica, koji ne mogu da funkionišu bez pomoći trećih lica sadržane su u EU normi 18025, deo 1.
Norma ne sadrži veličine prostorija. Izražene su samo površine kretanja, koje definišu potrebe za prostorom. Pravila važe za korisnike, koji imaju invaliditet u gornjem delu tela., a naročito su uzeti u obzir korisnici električnih invalidskih kolica u pogledu njihove veličine i težine.
Najvažniji principi su:
- Svaka prostorija mora imati na raspolaganju površinu kretanja od 150×150 cm. Te površine ne smeju biti funkcionalno ograničene istaknutim delovima, konzolama, cevovodima i sl.Više površina za kretanje koje se međusobno dodiruju smeju se preklapati.
- Hodnici; površina za kretanje između zidova unutar jednog stana i pored tehničkih pomagala za rukohvat mora iznositi 120 cm (izvan stana 150 cm). Za izmenu smera potrebno je 150×150 cm. Treba predvideti i mesto za odlaganje invalidskih kolica u području ulaza (najmanje 190x150cm), koje se može zagrejavati, za punjenje baterije, s zidnim i podnim oblogama otpornim na kiseline.
- Spavaće sobe; Površina za kretanje ispred kreveta za korisnika invalidskih kolica 150 cm, ispred otvorenih regala i polica 120 cm širine, a svakako treba voditi računa o mogućnostima okretanja (150X150 cm)
- Sedenje u slobodno vrijeme (balkon, loža); najmanje 4,5 m2 s slobodnom površinom kretanja od 150×150 cm.
- Pomagala za rukohvate ( npr. gumbi za vrata, sklopke itd.) postavljaju se tako da budu lako dostupni za korisnike invalidskih kolica (ca.85 cm visine, s bočnim razmakom od zidova i uređaja od 50 cm)
- Grejanje; preko cele godine na 24 ° C sobne temperature ili više, radijatorski ventili na visini od 40 cm do 85 cm
- Televizijski i radio uređaji: priključci za televizor i radio u svim prostorijama dnevnog boravka, uređaji za otvaranje vrata u kombinaciji s telefonskim uređajima za vrata, priključci za telefon
- Poštanski sandučić i kanta za smeće; dostupni u sedećem polažaju, voditi računa o mogućnostima okretanja!
- Ulazi /pristupi bez barijera
Stanovi bez barijera moraju biti samostalno dostupni svim ljudima, tako i korisnicima invalidskih kolica i ostalim licima. Osnove projektovanja sadržane su EU normi 18025, deo 1 i deo 2.
Osnovni principi:
- Sve prostorije moraju biti dostupne bez pragova i stepenica , ili pomoću lifta ili rampe
- Za korisnike invalidskih kolica mora na raspolaganju biti površina kretanja od 150×150 cm
- Hodnici i putevi u stanu moraju imati širinu od najmanje 120, izvan stana 150 cm. Kod izmene smera voditi računa o mogućnostima okretanja!
- Lift; kabina širine najmanje 110 cm, dubina 140 cm, vrata lifta s beskontaktnim nadzorom zatvaranja), širina vrata najmanje 90 cm, tabla s komandama na visini od 85 cm (razmak od ugla; 50 cm), s vidnim tasterima i čitkim pismom, s obe strane rukohvati na visini od 85 cm, ogledalo postavljeno na suprotnoj strani vrata. Ispred lifta osigurati dovoljno površine za kretanje. Liftovi se isporučuju kao liftovi za stepenice, liftovi za naknadnu ugradnju, za ravne, zavojite stepenice, za jednu i više etaža, za spoljašno i unutršnje područje
- Rampe; max. nagib od 6 %, maksimalna dužina 600 cm, na početku i na kraju s podestom (150x150cm), rampe s obe strane imaju 10 cm visoke
