Istraživanje organizacije International Alert o nasilju prema ženama u Tadžikistanu pokazuje da više od 60% udatih žena starosti između 15 i 49 godina doživi različite oblike partnerskog nasilja (fizičko, seksualno, psihičko) tokom svog životnog veka. Zvanične cifre zamenjuju taj procenat sa 31%, ali je obelodanjeno da je brojka u porastu. U tom kontekstu, ranjivost žena sa invaliditetom i majki dece s invaliditetom u Tadžikistanu znatno je povećana, zbog njihovog oslanjanja na pružaoce podrške. Postojeća stigma i ejbilizam koji invalidnost dovode u vezu sa bolešću, anomalijom, ružnoćom, nesposobnošću da se vodi ispunjen život i/li kaznom za grehove, pogoršava situaciju žena s invaliditetom.
Istraživanje daje uvid u intersekciju roda, invalidnosti i nasilja, s fokusom na povećane rizike od seksualnog i partnerskog nasilja prema ženama s invaliditetom i majkama dece s invaliditetom u Tadžikistanu.
Istraživanjem su obuhvaćene žene i muškarci starosnog doba između 18 i 65 godina, koji imaju invaliditet ili su roditelji dece s invaliditetom. Podaci su prikupljeni putem fokus grupa i dubinskih intervjua.
Žene s invaliditetom usvajaju stereotip o tome da ne mogu da ispunjavaju rodne uloge i da su neprivlačne svojim muževima; rasprostranjeno je uverenje da one ne mogu začeti, rađati i odgajati decu, ili da rađaju decu s invaliditetom. Učesnici istraživanja izveštavali su o niskom stepenu obrazovanja, nezaposlenosti ili radu na crno. Žene s invaliditetom imaju manje ekonomskih mogućnosti i njihova zavisnost od porodice je povećana. Među ženama koje su učestvovale u istraživanju, samo 20% njih ima zvanično zaposlenje i 20% ima univerzitetsku diplomu. Na osobe s invaliditetom gleda se kao na nemoćne, zavisne i drugačije od ostatka društva. Stigmatizacija invalidnosti otkanja višestrukost identiteta osobama s invaliditetom, poriče njihove sposobnosti i povezuje ih isključivo sa invaliditetom. Drugim rečima, to vodi u ekstremne forme ejbilizma, poricanje prava na obrazovanje, zaposlenje, lične životne izbore, brak, rađanje i roditeljstvo. U mnogim slučajevima, učesnici istraživanja internalizovali su različite oblike stigme i diskriminacije. Majke dece s invaliditetom suočavaju se s nasiljem, izolacijom i usamljenošću, zbog ograničenog kretanja koje je povezano sa odgovornošću za negu i brigu oko deteta, kao i zbog finansijske zavisnosti od muža i njegove porodice. Izložene su stigmi i diskriminaciji. Sve žene koje su učestvovale u istraživanju izjavile su da proživljavaju različite oblike nasilja unutar porodice i van nje. Postoji jaka veza između mentalnog zdravlja i seksualnog nasilja. Žene s invaliditetom su pod većim rizikom od nasilja u braku, a povećana je i verovatnoća da će doći do razvoda, razdvajanja ili napuštanja. To primorava žene da tolerišu nasilje, ili da prihvate ulogu druge supruge, kako bi finansijski izdržavale sebe i decu. Samo 20% žena koje su učestvovale u istraživanju ima ulogu prve supruge; 20% njih je razvedeno ili su ih muževi napustili; 20% njih je u ulozi druge supruge; 40% nije u partnerstvu.
Osobe s invaliditetom izložene su diskriminaciji pri traženju posla, a naročito se žene s invaliditetom suočavaju sa barijerama pri zapošljavanju. U regiji Sugd, od 164 osobe s invaliditetom 36.6% je zaposleno, a više je žena nego muškaraca koji rade. Većina tih žena bavi se sitnom trgovinom ili krojačkim zanatom, a posao pronalaze same ili uz pomoć prijatelja i rođaka. One koje nisu zaposlene najčešće navode zdravstveno stanje kao razlog ili nedostatak iskustva. Istraživanje je ujedno pokazalo da žene s invaliditetom imaju manje penzije nego muškarci.
Preporuke uključuju prilagođavanje pristupa prevenciji rodno zasnovanog nasilja u skladu sa geografskim i kulturološkim kontekstom; produbljivanje intersekcijskog istraživanja kako bi se stvorila baza podataka za naredne programe; sveobuhvatnije uvažavanje potreba majki dece s invaliditetom.
- https://reliefweb.int
- Intersection of disabilities and violence against women and girls in Tajikistan
